Báo cáo kết quả hội thảo giao lưu đa văn hóa DIHAC lần thứ 30

Thúc đẩy lão hóa khỏe mạnh thông qua AI và IoT: Chương trình AI CareCall của Hàn Quốc và nghiên cứu AI của Nhật Bản về phòng ngừa hội chứng suy yếu

Đặng Cao Khoa, Nguyễn Hoàng Thùy Linh, Võ Huệ Mân, Sang-Houn Ok, Shuichi Obuchi, Myo Nyein Aung, Donghee Han

Report in English  Report in Japanese Report in Thai  Report in Spanish Report in Korean

Cộng đồng cao tuổi khỏe mạnh hòa nhập kỹ thuật số (DIHAC) là một nghiên cứu đa văn hóa được thực hiện tại Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan và hiện đang mở rộng sang Ấn Độ, Malaysia, Việt Nam và cùng một số quốc gia châu Âu khác thông qua các mạng lưới và hợp tác tích cực. Chúng tôi tổ chức các cuộc họp đa văn hóa định kỳ hai tháng một lần để tạo cơ hội học tập liên ngành. Cuộc họp liên văn hóa DIHAC lần thứ 30, được tổ chức vào ngày 21 tháng 8 năm 2025. Tại hội nghị lần thứ 30 này, hai xã hội “siêu già hóa” hàng đầu thế giới là Nhật Bản và Hàn Quốc đã trình bày những cập nhật mới nhất về việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet Vạn Vật (IoT) trong thúc đẩy lão hóa khỏe mạnh.

Trưởng nhóm nghiên cứu DIHAC, PGS. TS. Myo Nyein Aung, Khoa Nghiên cứu Sức khỏe Toàn cầu, Đại học Juntendo, Nhật Bản, đã bắt đầu cuộc họp bằng lời chào mừng và giao lưu với những người tham dự. Hơn 40 người tham dự đã góp mặt, bao gồm: các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực sức khỏe toàn cầu và y tế công cộng, giảng viên đại học, bác sĩ lâm sàng, quan chức chính phủ (Bộ Ngoại giao Nhật Bản), thành viên của Liên minh Lão hóa Năng động Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (ACAP), các bên liên quan trong cộng đồng, đại diện của các tổ chức phi chính phủ quốc tế (INGOs), cùng với sinh viên đại học và sau đại học đến từ Nhật Bản, Hàn Quốc, Singapore, Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Indonesia, Ấn Độ, Châu Phi, Bỉ, Thụy Sĩ, Ukraina, Ý và Vương quốc Anh đã tích cực tham gia vào hội nghị.

Chúng tôi rất vinh dự được mời Tiến sĩ Donghee Han, Giám đốc Viện Nghiên cứu Khoa học vì Cuộc sống Tốt đẹp hơn cho người cao tuổi, đảm nhận vai trò Chủ tọa Hội nghị DIHAC lần thứ 30. Bà đồng thời là Trưởng Ủy ban Chính sách Người cao tuổi của Chính quyền Thành phố Busan, Thành viên Hội đồng quản trị và Đại diện Hàn Quốc của Liên minh Lão hóa Năng động Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương (ACAP), cũng như là thành viên của Hiệp hội Lão khoa Hàn Quốc. Trong bài phát biểu khai mạc, Tiến sĩ Han nhấn mạnh tầm quan trọng của sự tham gia xã hội trong hòa nhập số, thông qua công trình của bà về “gia đình kết nối qua nền tảng trực tuyến (cyber families)” nhằm kết nối người cao tuổi trong môi trường số. Đề cập đến tính thiết yếu của trải nghiệm sống thực tiễn của người cao tuổi, bà giải thích cách mà các chính sách số tại Hàn Quốc đã nỗ lực hướng tới sự hòa nhập toàn diện của các nhóm dân số dễ bị tổn thương. Bà cũng nhấn mạnh ý nghĩa của hợp tác đa ngành trong việc xây dựng các thực tiễn tốt nhất, đồng thời khẳng định rằng hòa nhập số có thể định hình lại quá trình lão hóa, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống ở giai đoạn tuổi già.

Hình: Chủ tọa, Bà Tiến sĩ Donghee Han, các diễn giả, khán giả quốc tế và nhóm nghiên cứu DIHAC tại cuộc họp DIHAC lần thứ 30

Bài thuyết trình thứ nhất: AI CareCall và Lão hóa Khỏe mạnh (Hàn Quốc)

Diễn giả đầu tiên là Ông Sang-Houn Ok, Trưởng nhóm Dự án CLOVA CareCall tại NAVER Cloud, Hàn Quốc. Ông đã giới thiệu về “CLOVA CareCall”, một dịch vụ gọi điện thoại dựa trên trí tuệ nhân tạo (AI) do NAVER Cloud phát triển. CLOVA CareCall được thiết kế nhằm kiểm tra tình trạng an toàn, sức khỏe và đời sống tinh thần của người cao tuổi sống một mình, thông qua các cuộc trò chuyện tự nhiên qua điện thoại – mà không cần đến bất kỳ thiết bị bổ sung nào.

Sự đổi mới này được xem là rất kịp thời, trong bối cảnh Hàn Quốc đang đối mặt với quá trình già hóa dân số nhanh chóng, với ước tính khoảng 2,3 triệu người cao tuổi sẽ sống một mình vào năm 2025 (1). Đại dịch COVID-19 càng làm gia tăng tình trạng cô lập xã hội và gây áp lực lên các hệ thống chăm sóc truyền thống. CLOVA CareCall đã góp phần lấp đầy khoảng trống này bằng cách cung cấp các cuộc gọi định kỳ dựa trên AI, vừa để tạo kết nối tinh thần, vừa hỗ trợ phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.

CLOVA CareCall hoạt động thông qua các cuộc gọi định kỳ do AI chủ động khởi tạo tới những người cao tuổi đã đăng ký. Phản hồi của họ được phân tích và báo cáo lại cho các điều phối viên chăm sóc hoặc các cơ quan phúc lợi xã hội. Những tính năng nổi bật bao gồm: khả năng ghi nhớ dài hạn để tạo tương tác cá nhân hóa, và dịch vụ này đã đạt tỷ lệ phản hồi trên 90% tại các địa phương tham gia. Một nghiên cứu công bố trên Nature Scientific Reports (2025) cho thấy khả năng ghi nhớ được cải thiện và mức độ trầm cảm giảm ở những người mắc chứng sa sút trí tuệ sau 7 tháng sử dụng CLOVA CareCall (2). Dịch vụ này đã được mở rộng ra quốc tế, ra mắt tại Nhật Bản với tên gọi “NAVER CareCall” thông qua hợp tác với Thành phố Izumo, và đã nhận được những phản hồi tích cực bất chấp sự khác biệt văn hóa. CareCall cũng đã được giới thiệu tại EXPO 2025 Osaka như một mô hình tiêu biểu về hòa nhập số. Kể từ khi ra mắt vào năm 2021, CareCall đã không ngừng phát triển, tích hợp với IoT và hệ thống y tế, nhằm hỗ trợ chăm sóc cá nhân hóa và phối hợp ứng phó khẩn cấp.

CLOVA CareCall lần đầu tiên được giới thiệu tại Hội nghị DIHAC lần thứ 16, và những cập nhật tiếp theo đã được trình bày tại Hội nghị DIHAC lần thứ 23.

• Mặc dù các cuộc gọi AI đơn giản giúp người cao tuổi cảm thấy được quan tâm, nhưng khoảng cách số vẫn là một vấn đề cấp bách, do các dịch vụ này đòi hỏi phải có điện thoại thông minh và kết nối Internet.
• Chăm sóc tinh thần và hòa nhập số được nhấn mạnh như những yếu tố then chốt đối với sức khỏe và hạnh phúc của người cao tuổi.
• Việc mở rộng sang Thành phố Izumo (Nhật Bản) phản ánh sự chấp nhận rộng rãi hơn đối với các công nghệ dựa trên AI trong việc thúc đẩy lão hóa khỏe mạnh.

Bài thuyết trình thứ hai: Ứng dụng IoT và AI trong Lão khoa (Nhật Bản)

Diễn giả thứ hai là Tiến sĩ, Thạc sĩ Khoa học, Chuyên gia Vật lý trị liệu Shuichi Obuchi, Trưởng Nhóm Nghiên cứu Chăm sóc Con người, Viện Lão khoa và Lão hóa Tokyo. Ông đã trình bày về ứng dụng công nghệ IoT và AI trong lĩnh vực lão khoa tại Nhật Bản. Sau cải cách bảo hiểm chăm sóc dài hạn của Nhật Bản vào năm 2005, các chương trình phòng ngừa hội chứng suy yếu đã được triển khai cho những cá nhân có nguy cơ cao. Tuy nhiên, tỷ lệ tham gia vẫn duy trì ở mức dưới 10%, khiến nhóm nghiên cứu tập trung vào những người chấp nhận sớm để thúc đẩy lão hóa khỏe mạnh.

Một nghiên cứu đoàn hệ kéo dài bốn năm trên hơn 1.500 người cao tuổi đã xác định các chỉ số liên quan đến dáng đi là những yếu tố dự báo mạnh mẽ về suy giảm chức năng (3). Trên cơ sở đó, nhóm nghiên cứu đã phát triển một phương pháp đo lường dáng đi bằng điện thoại thông minh đã được kiểm chứng, đồng thời mở rộng thu thập dữ liệu bằng các thiết bị đeo như đồng hồ thông minh, cảm biến và GPS, với sự hỗ trợ của Chính quyền Thủ đô Tokyo. Dự án bao gồm 6.000 người tham gia sống trong cộng đồng và 500 bệnh nhân lão khoa ngoại trú. Dữ liệu “nhật ký cuộc sống (life-log)” trong vòng 90 ngày cho thấy mối liên hệ giữa hội chứng suy yếu và những thay đổi trong giấc ngủ, dáng đi và kiểu giao tiếp. Đáng chú ý, các tương tác giữa người chăm sóc và người cao tuổi trong bữa ăn dường như có ảnh hưởng đến mức độ gắn kết xã hội. Sử dụng học máy (machine learning), nhóm đã phát triển một mô hình dự đoán hội chứng suy yếu với chỉ số AUC đạt 0,91 (4).

Ngoài ra, “Phân tích Tapestry” đã trực quan hóa dữ liệu lối sống theo từng phút trong suốt một tháng, phân loại người tham gia thành sáu cụm (clusters). Cụm 0, được đặc trưng bởi thời gian đi bộ và trò chuyện nhiều, có liên quan đến tình trạng không bị suy yếu. Hình thức giám sát liên tục này giúp phát hiện sớm và đưa ra các can thiệp cá nhân hóa nhằm phòng ngừa hội chứng suy yếu, đặc biệt hữu ích trong các bối cảnh lâm sàng với thời gian theo dõi dài hơn.

Để thúc đẩy thay đổi hành vi, một ứng dụng điện thoại thông minh đã được phát triển nhằm tính toán “điểm phòng ngừa suy yếu” hằng ngày và cung cấp một lịch suy yếu hằng tháng với phản hồi được cá nhân hóa. Ứng dụng này bao gồm việc sử dụng ẩn dụ bằng hình ảnh động vật cho các kiểu lối sống, phản hồi tích cực để khuyến khích hành vi lành mạnh, và khả năng chia sẻ dữ liệu bằng mã QR với gia đình cũng như các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc. Cuối cùng, diễn giả đã giới thiệu “Công cụ đánh giá nhận thức trên máy tính (CompBased-CAT)” để đánh giá chức năng nhận thức bằng máy tính bảng (5).

• Các hình thức trực quan hóa và ẩn dụ giúp cả người dùng và bác sĩ lâm sàng theo dõi khách quan những thay đổi trong lối sống, đồng thời hỗ trợ phát hiện sớm hội chứng suy yếu và đưa ra can thiệp phù hợp.
• Can thiệp dựa trên AI và IoT tạo cầu nối giữa việc thu thập dữ liệu thụ động với các chiến lược phòng ngừa cá nhân hóa, có thể hành động nhằm phòng ngừa hội chứng suy yếu.
• Nhận thức về tính hữu ích và sự dễ dàng khi sử dụng đóng vai trò quan trọng trong việc người cao tuổi chấp nhận các công nghệ chăm sóc sức khỏe số tiên tiến.

Kết luận: Hội nghị Trao đổi Liên văn hóa DIHAC lần thứ 30 đã nhấn mạnh những đổi mới trong công nghệ AI và IoT nhằm thúc đẩy lão hóa lành mạnh và hòa nhập số cho người cao tuổi tại Nhật Bản và Hàn Quốc, đồng thời đề cao các phương pháp tiếp cận hòa nhập số có khả năng mở rộng để nâng cao sức khỏe và hạnh phúc của nhóm dân số này. Từ CLOVA CareCall của NAVER Cloud đến theo dõi hội chứng suy yếu dựa trên dữ liệu “nhật ký cuộc sống (life-log)” của Viện Lão khoa và Lão hóa Tokyo, các ví dụ điển hình này đã chứng minh cách các phương pháp cá nhân hóa dựa trên dữ liệu có thể thu hẹp khoảng cách trong chăm sóc và trao quyền cho người cao tuổi sống khỏe mạnh hơn, gắn kết hơn. Khi điện thoại thông minh và kết nối Internet trở thành điều kiện cơ bản để thụ hưởng những dịch vụ này, việc đưa người cao tuổi tham gia trực tuyến không còn là lựa chọn, mà là điều tất yếu. Đảm bảo khả năng tiếp cận Internet và năng lực số chính là chìa khóa để tạo điều kiện cho sự tham gia công bằng vào các mô hình chăm sóc mới nổi.

PGS. TS. Myo, Trưởng nhóm nghiên cứu cũng đã công bố hội nghị DIHAC lần thứ 31, dự kiến tổ chức vào tháng 10 năm 2025.

Báo cáo phiên bản tiếng Việt này là sự hợp tác giữa Cộng đồng cao tuổi khỏe mạnh hòa nhập kỹ thuật số (DIHAC) và Trường Đại học Y-Dược, Đại học Huế, Việt Nam.

Tài liệu tham khảo

1. Statistics Korea K. 2024 Statistics on the Aged 2024 [Available from: https://kostat.go.kr/boardDownload.es?bid=11759&list_no=433631&seq=1.
2. Kang S, Lee Y, Kim N, Ok S-H, Kim P, Park O-H, et al. Beneficial effect of artificial intelligence care call on memory and depression in community dwelling individuals with dementia. Scientific Reports. 2025;15(1):27116.
3. Obuchi SP, Kojima M, Suzuki H, Garbalosa JC, Imamura K, Ihara K, et al. Artificial intelligence detection of cognitive impairment in older adults during walking. Alzheimer’s & Dementia: Diagnosis, Assessment & Disease Monitoring. 2024;16(3):e70012.
4. Shuichi Obuchi HK, Rui Gong. Promoting the health of older adults through the utilization of digital devices such as smartwatches –Detection of frailty signs using life-log data 2025 [Available from: https://www.tmghig.jp/research/en/etopics/archives/016559/.
5. Chen J-Y, Kawai H, Takahashi J, Ejiri M, Imamura K, Obuchi SP. Test–retest reliability of the computer-based cognitive assessment tool for community-dwelling older adults in Japan: The Otassha study. DIGITAL HEALTH. 2025;11:20552076251317627.

Nhóm tác giả

Thạc sĩ Đặng Cao Khoa, Giảng viên tại Khoa Y tế Công cộng, Trường Đại học Y-Dược, Đại học Huế, Việt Nam

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Hoàng Thùy Linh, Phó Khoa Y tế Công cộng, Trưởng Bộ môn Dịch tễ học – Thống kê y tế & Dân số, Khoa Y tế Công cộng, Trường Đại học Y-Dược, Đại học Huế, Việt Nam

Tiến sĩ, Bác sĩ Võ Huệ Mân, Tiến sĩ tại ASEAN Centre for Active Ageing and Innovation

Ông Sang-Houn Ok – Trưởng nhóm Dự án CLOVA CareCall, NAVER Cloud, Hàn Quốc.

Tiến sĩ, Thạc sĩ Khoa học, Chuyên gia Vật lý trị liệu Shuichi Obuchi – Trưởng Nhóm Nghiên cứu Chăm sóc Con người, Viện Lão khoa và Lão hóa Tokyo, Nhật Bản.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Myo Nyein Aung, Phó Giáo sư tại Khoa Nghiên cứu Sức khỏe Toàn cầu, Trường Y khoa Sau đại học, Đại học Juntendo, Tokyo, Nhật Bản

Tiến sĩ, Thạc sĩ Lão khoa Donghee Han – Giám đốc Viện Nghiên cứu Khoa học vì Cuộc sống Tốt đẹp hơn cho Người cao tuổi, kiêm Trưởng Ủy ban Chính sách Người cao tuổi, Chính quyền Thành phố Busan, Hàn Quốc.